Proces tłoczenia
Wizytówki na papierze ozdobnym z hot-stampingiem i tłoczeniem wypukłym
Tłoczenie wypukłe (embossing) jest jedną z kluczowych technik stosowanych do uszlachetniania druku. Polega na fizycznym odkształceniu podłoża tak, aby powstały na nim elementy wypukłe. W tej technice wykorzystuje się matryce, w których grawerowany jest wklęsły wzór. W przeciwieństwie do techniki letterpress, gdzie materiał tłoczony leży na twardej płaskiej powierzchni, w tłoczeniu wypukłym stosuje się element dociskowy w postaci elastycznego materiału, np. gumy, lub kontrmatrycy (patrycy). Patryca to jakby negatyw matrycy. Jest na niej ten sam wzór, tylko odwrócony i wypukły. Po wykonaniu tłoczenia otrzymuje się na materiale odciśnięty wzór, który na jednej stronie jest wypukły, a na drugiej stronie wklęsły. Tłoczeniem można uwypuklić logo, ornament, tekst, znak graficzny czy dowolny kształt. Najlepsze efekty wypukłości dają kształty jak najprostsze. Zaakcentowany element przestrzenny jest wyraźnie wyczuwalny w dotyku i lepiej widoczny. Elementami tłoczonymi są na przykład karty kredytowe z wytłoczonymi numerami, opakowania lekarstw z wytłoczonym tekstem w alfabecie Braile'a, wizytówki, ale również opakowania kosmetyków, metki, elementy odzieży, karty lojalnościowe itp
Rodzaje tłoczeń
Trójwymiarowe (3D). Tego rodzaju tłoczenia wymagają bardzo dokładnego przygotowania wzoru i dokładnego przygotowania matrycy. Trójwymiarowe tłoczenie w swoim efekcie podobne jest do płaskorzeźby. Stosuje się właściwie tylko do grafik i zgrafizowanych zdjęć. Zwykłych napisów tłoczonych na przykład nie ma sensu wykonywać w technice 3d. Matryce do tłoczenia 3d wykonywane są tylko poprzez grawerowanie 3d.
Pseudo 3D. Efekt tłoczenia wypukłego 3D można uzyskać stosując matryce trawione chemicznie. Z powodu właściwości fizykochemicznych matryca zanurzona w roztworze chemicznym zostanie wytrawiona głębiej w miejscach gdzie elementy wzoru są większe a płyciej w miejscach gdzie elementy są drobne. Wykorzystując trawienie chemiczne i odpowiednie przygotowanie projektu można sprawić, że uzyskamy wrażenie trójwymiarowego wzoru.
Jednopoziomowe (2,5 D). Najczęściej stosowane tłoczenie, gdzie wszystkie elementy są wytłoczone na identyczną wysokość.
Blindprint - ślepe tłoczenie
Uszlachetnianie może powstawać zarówno na miejscach zadrukowanych, jak na niepokrytych farbą. Jedną z odmian zarówno tłoczenia jak i letterpress jest blindprint, czyli tzw. „druk na ślepo”. Tłoczone napisy lub grafika znajdują się w miejscach gdzie nie ma nadruku. Tłoczenie w tej technice nie musi być wykonane tak dokładnie jak w przypadku tradycyjnego tłoczenia, ponieważ nie musi pokrywać się z nadrukiem.
Tłoczenie wypukłe a tłoczenie wklęsłe. Embossing vs. Letterpress
Tłoczenie wypukłe znajduje szersze zastosowanie, bo można wykonywać je na wielu materiałach: papierze, tworzywach sztucznych oraz skórze. Materiały te mogą być nawet bardzo cienkie. Z kolei by uzyskać odpowiedni efekt przy letterpressie musimy użyć odpowiednio grubego materiału, tak, aby zagłębienie było na tyle głębokie by dało się je zauważyć lub wyczuć. W przypadku trudniejszych materiałów, jak na przykład tworzyw sztucznych czy skóry, tłoczenie wykonuje się za pomocą podgrzewanego tłocznika, dzięki czemu materiał zachowuje odkształcenie. W przypadku papieru nie jest to istotne.
Uwagi do techniki tłoczenia:
Wklęsłość na odwrocie. Jeśli tłoczenie wykonywane jest tylko na jednej warstwie papieru to na odwrocie widoczna jest wklęsłość (zagłębienie). Widocznego efektu wklęsłości unika się gdy zastosowane jest później kaszerowanie, czyli sklejanie dwóch lub więcej warstw papieru.
